Ата-аналаржиналысы Балағамектепкебейімделуге қалайкөмектесугеболады. Гавриленко Н.В.

Ата-аналаржиналысы

Балағамектепкебейімделуге

қалайкөмектесугеболады.

Гавриленко Н.В.

МЕКТЕПКЕ БАРҒАН БАЛАЛАР ҮШІН ОҚУДЫҢ БАСТАПҚЫ КЕЗЕҢІ ҚИЫНҒА СОҒАДЫ.

Біріншісыныпоқушыларыныңағзасына қойылатын жаңа әрі жоғары талаптарға

шаршағыштық

бас ауруы

ашушаңдық

жылауықтық

ұйқының бұзылуы

тәбеттіңтөмендеуі мен денесалмағының

Соныменқатар, келесіпсихологиялыққиындықтар да кездеседі:

қорқынышсезімі

оқуға, мұғалімгедегентеріскөзқарас,

өзқабілеттері мен мүмкіндіктерітуралыдұрысеместүсінік.

АДАПТАЦИЯ – бұлағзаныңөзгергенжағдайларғабейімделуүдерісі.

МЕКТЕПКЕ БЕЙІМДЕЛУ – бұлбаланыңмектепке, жаңаөмірсүружағдайларына, Бұл — бүкілбірүдеріс.

Бұл үдеріс үйлесімдітүрдеересектердіңкөмегінсізөтуімүмкінемес, себебі бала үлкендердентүсініктеме, қолдау сөздері мен құшақ сияқты көмекті күтеді.

Ата-анабаланыңбейімделукезеңіуақытшаекенінтүсінуікерек, жәнедәлсолата-ананыңөзіқаншалықкүшсалады – баласыныңоқуындағыбейімделуұзақтығы мен алдағыжетістігісоғұрлымсоғанбайланыстыболады.

Бейімделукезеңдері

Баланыңмектепкебейімделуүдерісішарттытүрдеүшнегізгікезеңгебөлінеді, әркезеңніңөзінетәнерекшеліктеріболады.

Біріншікезең - бейімделукезеңінемесе «Бағдарлаукезеңі»

Бұл кезеңде бала жаңажағдайғақарап, орта мен ережелердізерттейді. Бұл оған оңай соқпайды. Бала көбінефизикалықжәнепсихологиялықтұрғыдакернеудежүреді. Бұлкезеңніңбелгілеріайқынкөрінуімүмкін.

Көбінесебұлкезеңекі-үшапташамасындасозылады.

Екінші кезең – «тұрақсыз бейімделу кезеңі»

Атауы бәрін өзі айтып тұр: Баланың бейімделе бастауы. Кішкентай баста мінез – құлық сызбалары бар-бұл денеге бірінші кезеңге қарағанда аз күш жұмсауға мүмкіндік береді. Реакциялары қазірдің өзінде эмоционалды емес. Ұзақтығы: шамамен екі-үш апта.

Бейімделудің үшінші кезеңі - "салыстырмалы түрде тұрақты бейімделу"

Бұл кезеңде бала таңдалған мінез – құлық түрлеріне сенімділікке ие болады, олар тұрақты болады; "мен мектеп оқушысымын және бұл нені білдіреді" деген ұғымның түпкілікті бағасы бар... соңғы кезең бес-алты аптадан бір жылға дейін созылады.

Адаптация түрлері

1. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу:

Бала бірінші сыныпқа барғанда, ол жаңа мәртебеге ие болады – бұл мектеп оқушысы. Мәртебенің өзгеруімен бірге құндылықтарды қайта бағалау жүреді: оқу іс-әрекетімен байланысты барлық нәрсе маңызды болады. Бейімделу кезеңінің үйлесімді өтуі үшін келесі дағдылардың болуына ерекше назар аудару керек:

Танымдық қабілеттері

Үлкен мектепке дейінгі жаста бұл дағды есте сақтау, зейін, ойлау және танымдық қызығушылықтармен қатар дамиды. Егер барлық аталған процестер үйлесімді дамитын болса-бейімделу тезірек жүреді және оқушының денесі аз күш жұмсайды.

Шығармашылық ойлау. Бұл күндері «бәрі сияқты емес» деп ойлау маңызды.  Егер бала "шығармашылықты" және қораптан тыс ойлауды білсе, ата-аналар қорқытпауы керек.

Өзін-өзі ұйымдастыру. Уақытты басқару және бөлу қабілеті-бұл бірінші сынып оқушысының өте маңызды дағдысы.

Логиканы, қиялды, коммуникацияныдамыту маңызды.

2. Физиологиялықбейімделу.

Дене Жаңа режимде жұмыс істеуге үйренуі керек-бұл физиологиялық бейімделу.  Оқушы баланың иығына үлкен физикалық жүктеме түседі: жаңа білімді игеру түріндегі ақыл – ой және оқу процесі кезінде физикалық-статикалық позиция. Жүктеме неғұрлым көп болса, дене соғұрлым көп күш жұмсайды. Бұл жерде шаршау сәтін жіберіп алмау маңызды.

БІРІНШІ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫ МЕН ОЛАРДЫҢ АТА-АНАЛАРЫ КЕЗДЕСЕТІН ҚИЫНДЫҚТАР МЕН ПРОБЛЕМАЛАР

Таңертеңгіоятумәселесі

Бұлмәселеденүйлесімдітүрдешығудыңбіржолы - "біртіндепояну". Бұлдегеніміз, баланыкенеттеноятукерекемес, бірақбіртіндеп, оғантөсекте "сіңіпкетуге" мүмкіндікберетінуақытшарезервпен.

«Мен, Сашаныкі сияқты қалаймын!»

Бала оқу және үй тапсырмасын дайындаудан басқа, құрдастарымен белсенді қарым-қатынас жасайды. Ол басқа ұл/қыздың әдемі рюкзактарын, әдемі "iPhone" -. көріп, дәл осындай қалайтынын айтуы мүмкін.

Қауіпті үй тапсырмасы

Баланың үй тапсырмасын өз бетімен орындауы өте маңызды! Ата-ана әрқашан көмектесе алады, бірақ бұл туралы сұрағаннан кейін ғана. Осы сәтте ата-ана тарапынан қолдау қажет: ол жай ғана бөлмеде болуы мүмкін, күрделіні қарапайымға айналдыруға көмектеседі, бірақ бала үшін үй тапсырмасын орындамау қажет.

СӘТТІ БЕЙІМДЕЛУ ШАРТТАРЫ

Бейімделудің ең сәтті шарттарына мыналар жатады:  

• толықотбасыныңболуы;
• ата-аналарғабілімберудіңжоғарыдеңгейі;
• тәрбиеніңбарабарәдістері;
• баланың құқықтарын құрметтеу;
• баланыңмектепкедайындығы;
• отбасындағыоқушыныңмәртебесінедегеноңкөзқарас.

СӘТТІ БЕЙІМДЕЛУДІҢ БЕЛГІЛЕРІ

1. Оқу процесіне қанағаттану.

Бала мектептуралықуанаайтадыжәнеоғанқуанабарады.

2. Бағдарламаныигеру.

Балағаұсынылғантапсырмалардыорындауқиынемес.

3. Тәуелсіздік дәрежесі.

Бала тапсырмалардыөзбетіншеорындауыкерек, сәтсізәрекеттерденкейінолересекадамнанкөмексұрайалады

4. Мұғалімменжәнесыныптастарыменқарым-қатынастыңқанағаттануы.

Бұлнегізгібелгілердіңбірі. Егер бала мұғалімменжәнесыныптастарыменүйлесімдіқарым-қатынасорнатса, бейімделупроцесіең аз шығындармен жүреді.

ОТБАСЫНДАҒЫ БАЛАМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС.

Баланы тәрбиелеу әдістері

- жағымды эмоциялар жағымсыз эмоциялар

- мақтау – сөгіс айту

- көтермеледі-басты

- мақұлданды-қорлады

- сүйю-айыптау

- құшақтады-сынға салынды

- еркелетті - қабылданбады

- эмпатия - ұят

- жымиды – ақыл айтты

- тамсанды – қажет нәрседен айырды

- жағымды тосынсыйлар жасады -  шапалақтады, таяқ жегізді

- сыйлық берді – бұрышқа тұрғызды

АТА-АНАЛАРҒА ЖАЛПЫ ҰСЫНЫСТАР 

Мақтау. Ата-ана үшін баланың қолынан келіп жатқан ісін байқау және соған ерекше назар аудару маңызды. Бұл баланың өзіне деген сенімін арттырады – оқушының жақсартуға деген ынтасы мен талпынысы оянады!

Үй тапсырмасына дайындалудағы жұмыс қабілеттілігіне байланысты кесте

Үй тапсырмасын орындауға бірден кірісу қиындық тудыратын балалар үшін әдебиеттік оқудан бастаған дұрыс. Ал тез шаршайтын балаларға – математикадан бастап, міндетті түрде үзіліс жасау қажет.

Талапты шамадан тыс қоймаңыз!

Ата-ана баласының мүмкіндігін түсініп, соны ескеруі қажет. Баладаншамадантыснәтижекүтпеукерек.

Сенімгеарқасүйеу

Балаға мектепте өзіне сенімді болуға көмектесу үшін оның мықты жақтарына сүйеніңіз. Сол арқылы ол өз күшіне сенуді үйренеді.

Тынышталуға мүмкіндік әрқашан болуы керек

Мұндай сәттерде баланың сезімін бөлісіп, сол сезімдерді ашық білдіруіне мүмкіндік беру – өте маңызды.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ҰСЫНЫСТАР

Тұрақты күн тәртібі.
Баланы күн тәртібіне бірден емес, біртіндеп үйрету маңызды.

Толыққанды ұйқы.

Ыңғайлы жұмыс орны.
Жиһаз баланың бойына сәйкес болуы керек, ал жарық көзі баланың сол жағында орналасуы тиіс.

Таза ауада серуендеу (күніне кемінде екі сағат). Күнделікті серуендеу баланың денсаулығына оң әсер етеді.

Сабақтан кейінгі тынығу (мүмкіндігінше әрекет түрін ауыстырумен).
Бір әрекеттен кейін екіншісіне ауысу – ми мен дененің демалуына көмектеседі.

Рационалды және пайдалы тамақтану.
Дұрыс тамақтану – денсаулықтың кепілі.

Айналадағы адамдарға жағымды қарым-қатынас.

Жетістікке ұмтылу.

Ұйықтар алдында теледидар қарауды, гаджеттер мен компьютерлік ойындарды пайдалануды болдырмау.

Мектепке бейімделу – бұл баланың жаңа даму сатысына көтерілуіне жол ашатын маңызды кезең. Егер осы жолда ата-ана, мұғалім, мектеп психологы және медицина қызметкері бірлесіп әрекет етсе, бұл кезең бала үшін тым ұзақ та, ауыр да болмайды.

Ата-ана баласын бәрінен жақсы таниды, сондықтан оқу барысында қиындықтар туындаса, ең алдымен көмекке келе алатын да – солар.

«Мектепке дайындық» клубының бүгінгі отырысында өз жағдайыңызды дәл сипаттайтын төмендегі тізімнен 3 сөзді таңдаңыз.

• Күйзеліс
• қуаныш
• ыза
• салғырт қарау
• қанағаттану
• құштарлық
• жалықтыру
• сенімділік
• алаңдаушылық
• сенімсіздік
• тыныштық
• қанағаттану